Page 6 - YKS BÜLTEN SAYI 5
P. 6
TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI
GÜLAY LEYLEK / MEHMET HALİT BAKİ ANADOLU LİSESİ
Cenap Şahabettin’in Evrak-ı Eyyam, Ahmet Haşim’in Bize Göre, Yakup Kadri
Karaosmanoğlu’nun Alp Dağlarından, Yahya Kemal Beyatlı’nın Aziz İstanbul gibi eserleri
Cumhuriyet Dönemi öncesinde deneme türünün özelliklerini taşıyan eserlere örnek sayılabilir. Bu
isimler Türk edebiyatının ilk düzyazı dilini oluşturma çabasındaki girişimlerin de öncüsü
olmuşlardır.
Türk edebiyatında çoğunlukla fıkra, sohbet, eleştiri gibi türlerle iç içe geçtiği düşünülen deneme
türü asıl gelişimini Cumhuriyet Dönemi’nde göstermiştir. Bu dönemde özellikle Nurullah Ataç,
deneme yazarı için gereken bilgi ve becerilere sahiptir. O, daha çok edebiyatın ve şiirin
sorunlarıyla ilgili denemeler yazmıştır. Nurullah Ataç(Karalama Defteri) başta olmak üzere Suut
Kemal Yetkin (Günlerin Götürdüğü), Sabahattin Eyuboğlu (Mavi ve Kara), Salâh Birsel (Boğaziçi
Şıngır Mıngır), Melih Cevdet Anday (Dilimiz Üstüne Konuşmalar), Nermi Uygur (Dilin Gücü),
Vedat Günyol (Çalakalem) Cemil Meriç (Mağaradakiler), Adalet Ağaoğlu (Başka Karşılaşmalar),
Nihad Sami Banarlı (Türkçenin Sırları), Beşir Ayvazoğlu (Şehir Fotoğrafları), Oktay Akbal
(Yazarak Yaşamak) deneme türünde eser veren sanatçılardandır.
Deneme türü ile ilgili gelebilecek soru tiplerini üç şekilde inceleyebiliriz:
1) Okuduğunu anlama, okuduğundan
Bu parçada asıl anlatılmak istenen
genel anlam çıkarma. YKS’de en sık
karşılaştığımız soru türüdür, altı çizili aşağıdakilerden hangisidir?
cümlede veya paragrafın genelinde asıl A)Mutluyken bile ciddilik elden
anlatılmak istenen vb. sorular. bırakılmamalıdır.
B)İnsanlar ellerindeki mutlulukla yetinmeyi
SORU 1
İnsan doğasının yetersizliği yüzünden hiçbir bilmemektedirler.
şeyi duru ve yalın hâlde tutamıyoruz. C)Hayatta saf ve tam bir mutluluk yoktur.
Kullandığımız her şeyin özü bozulmuştur, D)İnsanlar mutlaka kendilerini mutsuz
madenlerin bile. Altını işimize yarar hâle
edecek bir neden bulurlar.
getirmek için başka bir madde ile karıştırıp
E)Mutluluğun fazlası insanı mutsuz eder.
bozmak zorunda kalıyoruz. Ne Aristoteles’e,
Pyrrhon’a ve stoacılara göre hayatın amacı
olan erdem ne de Kyrene okuluyla CEVAP : Paragraf okunduğunda genelinden
Aristippos’ın söz ettikleri haz katıksız olarak
hayatta saf ve tam bir mutluluğun olmadığı
elde edilmiştir. Kavuşabildiğimiz zevk ve
sonucu çıkarılabilir, C ŞIKKI doğrudur.
nimetlerin hepsi mutlaka dertlerle,
üzüntülerle karışıktır. Zevkin kaynaklarında Deneme türünün asıl önemi türün özellikleri
öyle bir acılık var ki çiçekler arasında bile değil, paragraf sorularına kaynaklık etmesi
olsa boğazımızı yakar. Derin bir sevinçte,
hasebiyledir. Nitelikli bir deneme okuru
eğlentiden çok ciddilik vardır. Mutluluk bile
paragraf sorularında başarılı olacaktır.
haddini aşarsa azap olur.
S A Y F A 0 4
