Page 5 - YKS BÜLTEN SAYI 5

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

GÜLAY LEYLEK / MEHMET HALİT BAKİ ANADOLU LİSESİ

Sevgili Gençler ,
YKS hazırlık aşamasında sizlere destek olmak amacıyla yayımlanan dergimizin son sayısından

hepinize merhaba. Günler ne çabuk geçti, daha dün diyebileceğimiz ilk sayıda size seslenişimin
üzerinden aylar geçmiş. YKS’ye günler kala ha gayret çabalamaya devam ediyoruz. Yoruldunuz,
yorulduk biliyorum. Dersleri tekrar tekrar çalışmak zorunda olmak, sözel malzemenin unutulurluğu

yordu sizi en çok. Ama umuyorum sınav günü kitapçığın sayfalarını çevirmeye başladığınız an
yorulduğunuza değdiğini anlayacaksınız. Çünkü yeryüzünde alın teri karşılığı verilen nimetten daha
güzeli var olmadı.

Son ana kadar çabaladınız, sınava kadar çabalamayı sürdüreceksiniz; sonuç istediğiniz gibi olursa
değmeyin keyfinize… Ya olmazsa? Hiç olmazsa denediniz, deneme cesareti gösterdiniz. Bir şeyin
olmasından çok onu denemeye cesaret etmek var oluşu ortaya koymanın en önemli başlangıcıdır.

Unutmayın, hayatta bir yere gelip ismini tarihe altın harflerle yazdıranlar deneme cesaretini
gösterenler arasından çıkmıştır.
Denemeden bu kadar bahsetmişken mayıs ayı Türk edebiyatı dersi müfredatının 6. Ünitesi

“Deneme” üzerine de birkaç söz söyleyelim:

Bir insanın herhangi bir konuda duygu, Denemelerde hayat, ölüm, aşk, sanat, felsefe,
düşünce ve görüşlerini paylaşmak amacıyla din, ahlâk, gelenek, siyaset gibi kişiyi veya
kesin hükümlere varmadan samimi bir üslupla
yazdığı yazılara deneme denir. toplumu ilgilendiren her konu ele alınabilir.

Deneme, derin düşünceden çok, kişinin kendi Denemede yazarın, kendisiyle konuşur gibi
dışındaki nesnelerle herhangi bir konuda içten ve yapmacıksız bir anlatımı vardır;
gerçek ya da hayalî olarak girdiği diyalogun deneme iç dünyanın samimi itirafı gibidir.
ürünüdür. Ele aldığı düşünceleri kanıtlamaya
gerek duymayan deneme; “bence”, “Benim Türk edebiyatında bugünkü anlamıyla deneme
diyeceğim şudur.” gibi ifadeleri kullanan, türü Tanzimat’tan sonra Batı edebiyatının
kişisel duygu ve düşüncelere yer veren öğretici
etkisiyle görülmeye başlamıştır. Deneme
bir edebî türdür.
Denemeyi ilk kez bir tür olarak ortaya koyan, türünün temelini Türk edebiyatının ilk
Fransız yazar Montaigne’dir. Başlangıçta ayrı gazetelerinde yayımlanan bazı düşünce

bir tür olarak değerlendirilmeyen deneme türü, yazıları oluşturur. Edebiyatımızda Tanzimat
zamanla kendi ölçü ve sınırlarını ortaya
edebiyatıyla önemli bir yere sahip olmaya
koymaya başlamış, bugünse kendine özgü bir
başlayan düzyazı türleri bu dönemde keskin
tür olarak edebî türler arasındaki yerini
çizgilerle birbirinden ayrılamamıştır.
almıştır.

S A Y F A 0 3